تایمست مجله تکنولوژی
کارگر و کارفرما به عنوان دو عنصر مهم در نظام اقتصادی هر کشوری شناخته می‌شوند. قانون کار به عنوان مهمترین قانون در مورد نحوه فعالیت‌های محیط کار، تعهدات مختلفی را برای کارگر و کارفرما در نظر گرفته است. کارفرما در برابر نیروی انسانی تحت امر خویش تعهداتی دارد. در مقابل کارگران نیز دارای وظایفی هستند که باید به آن پایبند باشند.
در هر محیط کاری، رابطه میان کارگر و کارفرما باید بر پایه‌ای از تعهد، احترام متقابل و رعایت قانون استوار باشد. تعهدات طرفین نه تنها چارچوبی برای انجام وظایف مشخص می‌کند، بلکه از بروز اختلافات، بی‌نظمی و نارضایتی جلوگیری می‌کند.
از یک سو، کارفرما وظایف قانونی و اخلاقی در قبال کارگر دارد و از سوی دیگر، کارگر نیز موظف به رعایت تعهداتی در مقابل کارفرما است. آشنایی با این مسئولیت‌ها به ایجاد یک محیط کاری پایدار و عادلانه کمک می‌کند. در ادامه، به‌صورت کامل و دسته‌بندی‌شده به این تعهدات می‌پردازیم.
تعهدات کارفرما در مقابل کارگر
تعهدات کارفرما نسبت به کارگر، ترکیبی از وظایف قانونی، وظایف اخلاقی و مسئولیت‌های اجتماعی است. این تعهدات باید از روز اول همکاری تا پایان آن رعایت شوند و رعایت آن‌ها نشان‌دهنده بلوغ مدیریتی و پایبندی به حقوق انسانی است. در ادامه، مهمترین موارد را با توضیح مفصل بررسی می‌کنیم:
1. پرداخت حقوق و دستمزد : قانون کار در قبال انجام کار یک سری حقوق و مزایا (حقوق، کمک عائله‌مندی، هزینه مسکن، خواروبار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش، حق سنوات و …) در نظر گرفته است. کارفرما موظف است طبق قرارداد، حقوق، اضافه‌کاری، پاداش، عیدی، سنوات و سایر مزایای قانونی را به‌موقع پرداخت کند. تأخیر یا عدم پرداخت می‌تواند منجر به شکایت و پیگیری قانونی از سوی کارگر شود.
2. تأمین شرایط حفاظتی و ایمنی : کارفرما موظـف است یک محیط کاری امن و سالم برای کارگران فراهم سازد. رعـایت مقررات ایمنی کارگاه و مسئولیت اجرای آن در راستای تأمین سلامت کارگران برعهده کارفرما یا نمایندگان او می‌باشد. در صورت بروز حادثه ناشی از قصور در این مورد، جبران خسارت متوجه کارفرما است.
بنابراین کارفرما باید استانداردهای ایمنی، بهداشت و رفاه را در محل کار رعایت کند و از بروز حوادث شغلی جلوگیری کند.
مطابق ماده ۹۱ قانون کار، کارفرما موظف است «وسایل و امکانات ایمنی و بهداشتی» را برای کارگران فراهم کند. این شامل موارد زیر می‌شود:
- آموزش نکات ایمنی و بهداشت
- استفاده از تجهیزات ایمنی مانند لباس کار، دستکش، کلاه ایمنی
- بازرسی منظم از محیط کار
- پیشگیری از حوادث شغلی و آلودگی‌های محیطی
- تهویه مناسب، نور کافی، سرویس‌های بهداشتی و آب آشامیدنی سالم
کوتاهی در این زمینه، مسئولیت مدنی و کیفری برای کارفرما به دنبال دارد.
3. رعایت قوانین کار : یک سری از قوانین کار مستقیماً بر عهده کارفرما یا نمایندگان اوست. رعایت ساعات کارکرد در طی شبانه روز، اجبار نکردن کارگران به انجام اضافه کار، جلوگیری از انجام کارهای خطرناک، سخت و زیان آور ، ممنوعیت به کار‌گیری افراد کمتر از ١٥ سال و … از جمله مواردی است که باید توسط مدیران و مسئولان مربوطه در محیط کار رعایت گردد.
کارفرما نمی‌تواند یکطرفه و بدون دلیل قانونی شرایط قرارداد را تغییر داده یا کارگر را اخراج کند. اخراج بدون دلیل موجه، نقض قانون و قابل پیگرد است. همچنین، کارفرما باید موارد مندرج در قرارداد مانند ساعت کاری، محل انجام کار، شرح وظایف و میزان دستمزد را رعایت کند
4. بیمه کارگران : از همان روز نخست که کارگر مشغول به کار می‌شود، باید تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گیرد و تا آخرین روزی که در کارگاه اشتغال دارد، باید حق بیمه وی پرداخت گردد. این تکلیف مهم (بیمه کردن کارگران) از مهمترین تعهداتی است که قانونگذار بر عهده کارفرما نهاده است.
اگر کارفرما از بیمه کردن خودداری کند، کارگر می‌تواند با ارائه مدارک همکاری (مثل قرارداد، پیامک، عکس یا شاهد) به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کرده و سابقه بیمه خود را مطالبه کند.
5. رعایت کرامت انسانی :کارفرما باید با کارگر با احترام رفتار کند و از توهین، تحقیر، تبعیض جنسیتی یا قومی، تهدید و ایجاد فشار روانی پرهیز کند. ایجاد محیطی سالم، امن و محترمانه باعث افزایش رضایت شغلی، وفاداری کارمندان و بهره‌وری بیشتر می‌شود.
تعهدات کارگر در مقابل کارفرما
تعهدات کارگر نیز بخش مهمی از نظم و موفقیت هر کسب‌وکار است. کارگر علاوه بر انجام وظایف، باید اصول اخلاقی و حرفه‌ای را نیز رعایت کند تا رابطه‌ای سالم و پربازده با کارفرما برقرار شود. در ادامه مهمترین تعهدات کارگر را بررسی می‌کنیم:
1. اجرای وظایف محوله و رعایت دقت در اجرای وظایف: از طرف کارفرما یا نماینده او، وظایفی به هر کارگر محول می‌شود. کارگر موظف است کاری که بر عهده او گذاشته شده است را به نحو احسن انجام دهد و دقت لازم را در اجرای کار و وظیفه محوله داشته باشد.
علاوه بر وظایف محوله، ممکن است مدیر و سرپرست مربوطه دستورات دیگری جهت پیشبرد امور مرتبط با کار صادر کند که کارگر باید آن دستورات را اجرا نماید. قصور در انجام وظایف محوله از طرف کارگر، جریمه‌هایی (کسر از حقوق ، توبیخ و حتی اخراج) را در پی خواهد داشت.
- کار را باید در زمان مشخص‌شده تحویل دهد.
- از سهل‌انگاری و ترک وظایف بدون اطلاع پرهیز کند.
- کیفیت کار خود را حفظ کرده و همواره به ارتقای عملکرد توجه کند.
2. رعایت امانت – نگهداری از تجهیزات و دستگاه‌ها : کارگر علاوه بر اینکه موظف است امور محوله را به نحو احسن انجام دهد باید در خصوص استفاده از تجهیزات، ابزارآلات و دستگاههایی که در اختیارش قرار گرفته، نهایت دقت را داشته باشد. این تجهیزات در واقع به صورت امانت در اختیار کارگر قرار دارد و رعایت امانت هم از لحاظ شرعی و هم از لحاظ قانون، امری ضروری است.
اگر در اثر سهل انگاری و قصور کارگر به تجهیزات و ابزارآلات کارگاه آسیبی برسد، کارگر مسئول جبران خسارات خواهد بود.
3. رعایت مقررات و آئین نامه‌های شرکت : تمام کارگاه‌‌ها و کسب و کارهای مشمول قانون کار، موظف به رعایت قوانین کار هستند. یک سری از این قوانین متوجه کارگران است که باید رعایت شود. علاوه بر این برخی از شرکتها مقررات و آیین‌نامه های مختص به خود دارند. حضور به موقع در محل کار ، رعایت نظافت، زمان ناهاری، مقررات انضباطی و … باید به دقت توسط کارکنان رعایت شود. نقض آیین نامه‌ها و مقررات از طرف کارگر شامل جریمه یا توبیخ می‌شود و در نهایت می تواند به اخراج کارگر منجر گردد.
- حضور به‌موقع در محل کار و پرهیز از تأخیر یا غیبت غیرموجه
- استفاده از پوشش مناسب (در صورت وجود آیین‌نامه پوشش)
- شرکت در جلسات، آموزش‌ها و برنامه‌های سازمانی
- رعایت نظم عمومی، احترام به همکاران و مدیران
- خودداری از رفتارهای ناپسند یا پرخاشگرانه در محیط کار
4. تعهد کارگر به عدم افشای اسرار تجاری : یکی از مشکلاتی که بعضی از شرکتها و کسب و کارها با آن روبرو هستند، افشای اسرار تجاری، پس از خروج پرسنل از شرکت است . نمونه تعهد نامه زیر، تا حدودی می تواند از بروز اینگونه مشکلات جلوگیری کند و یا در صورت بروز این مشکل، امکان پیگیری سریع موضوع از طریق مراجع قانونی امکانپذیر باشد.
چطور یک متن تعهد نامه کاری برای پرسنل بنویسیم ؟
نقش قرارداد کاری در تعیین تعهدات
یکی از مهمترین ابزارها برای شفاف سازی تعهدات کارگر و کارفرما، قرارداد کاری است. این قرارداد باید به صورت کتبی تنظیم شده و جزئیات حقوق، ساعات کاری، وظایف، مزایا و سایر نکات مهم را مشخص کند.
همچنین، قوانین کار مصوب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، پشتوانه‌ای قانونی برای دفاع از حقوق هر دو طرف محسوب می‌شود.
سوالات پرتکرار درباره تعهدات کارگر و کارفرما
آیا کارفرما می‌تواند بدون دلیل کارگر را اخراج کند؟
اگر کارفرما بیمه رد نکند، چه باید کرد؟
آیا کارگر موظف به انجام اضافه‌کاری است؟
اگر کارگر در انجام وظایف سهل‌انگاری کند، کارفرما چه حقوقی دارد؟
جمع‌بندی
شناخت و پایبندی به تعهدات قانونی و اخلاقی، رمز یک رابطه کاری پایدار و عادلانه است. هم کارگر و هم کارفرما باید بدانند که رعایت این اصول، نه تنها الزامی قانونی است، بلکه زمینه‌ساز رضایت شغلی، افزایش بهره‌وری و کاهش اختلافات در محیط کار است.
در صورت بروز مشکل، بهترین راه مراجعه به مشاور حقوقی یا اداره کار است تا از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
لطفا چند تا نمونه دیگه اگه دارید از متن تعهد نامه دستی برای عدم تکرار تخلف بگذارید.