تایمست مجله تکنولوژی
انعقاد قرارداد کار، اولین مرحله برای شروع کار است. در بدو استخدام هر شخص در هر سازمان یا کسب و کاری، باید ابتدا یک قرارداد بر اساس قوانین استخدامی و قانون کار بین طرفین (کارفرما و کارگر) منعقد گردد.
کارگر در قانون کار به هر شخصی اطلاق می‌گردد که در ازاء دریافت مزد، برای کارفرما کار می‌کند.
کافرماها، صاحبان کسب و کارها هستند. در حین قرارداد نماینده کارفرما (مدیران شرکت) می‌تواند از طرف کارفرما، قرارداد استخدام را امضاء نماید.
قرارداد کار چیست ؟
قرارداد کار یا قرارداد استخدام، یک قرارداد کتبی یا شفاهی است که به موجب آن کارگر در قبال دریافت دستمزد، کاری را برای کارفرما انجام می دهد. این قرارداد می‌تواند به صورت موقت یا دائم باشد.
قرارداد کتبی و شفاهی از نظر اعتبار، برای قانون‌گذار تفاوتی ندارند. اما این نکته مهم را در نظر بگیرید که در صورت بروز اختلاف بین طرفین، این رابطه کاری (قرارداد) و شرایط آن باید از طریق مدارک و شواهد قابل قبول اثبات گردد. بنابراین بهتر است، قرارداد استخدام به صورت کتبی باشد.
برای این‌که قرارداد استخدام از نظر قانونی صحیح و معتبر باشد، باید سه شرط در آن رعایت شود :
1. مشروعیت موضوع قرارداد
2. تعیین دقیق موضوع قرارداد
3. عدم ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین در راه اندازی و انجام کسب و کار مربوط به قرارداد
قرارداد استخدام کتبی شامل 4 نسخه یکسان است. هر یک از این 4 نسخه به کارفرما، کارگر، اداره کار و اتحادیه کارگری یا شورای اسلامی کار تحویل داده می‌شود.
آشنایی با انواع قرارداد استخدام
1. قرارداد کار دائم
قرارداد دائم معمولاً در سازمان‌های دولتی و بعضی از شرکت‌های خصوصی متداول است. این قرارداد از زمان شروع تا بازنشستگی فرد معتبر است. علاوه بر بازنشستگی عوامل دیگری مانند فوت پرسنل، از کار‌فتادگی، استعفا و اخراج پرسنل (با شرایط خاص)، موجب اتمام قرارداد دائم می گردد.
فرم قرارداد استخدام دائم، با عنوان حکم پرسنلی یا حکم کارگزینی نیز شناخته می‌شود.
2. قرارداد کار موقت
قرارداد استخدام موقت یا غیر دائم، یکی دیگر از انواع قرار داد است که در حال حاضر در بیشتر کسب و کارها مرسوم است. قرارداد موقت، توافقی است که برای مدت معین بین طرفین منعقد می گردد. بنابراین حتماً باید تاریخ شروع قرارداد و مدت زمان اعتبار آن، در برگه قرارداد درج شود. این توافق با پایان مدت قرارداد و عدم تمدید آن ملغی می‌گردد.
3. قرارداد کار معین
قرارداد استخدام معین، برای انجام کار و پروژه مشخص بین کارفرما و کارگر منعقد می‌شود و با اتمام پروژه مورد نظر، قرارداد کار نیز به پایان می رسد. (مثال : پروژه راه سازی، ساخت پل، استقرار یک سیستم در شرکت و …)
4. قرارداد آزمایشی
این قرارداد برای سنجش شرایط از طرف هر دو طرف و به صورت آزمایشی منعقد می‌شود. در صورتی که طرفین از شرایط راضی باشند، قرارداد آزمایشی می‌تواند به قرارداد موقت یا دائم تبدیل شود. قرارداد آزمایشی معمولاً یک دوره کوتاه 1 تا 3 ماه است. در این حالت طرفین می‌توانند بدون اطلاع قبلی و بدون پرداخت خسارت، قرارداد آزمایشی را فسخ نمایند.
چه اطلاعاتی باید در قرارداد کار درج شود؟
1. مشخصات کامل طرفین قرارداد (نام و نام خانوادگی، کد ملی، وضعیت تأهل، شماره تماس، آدرس و …)
2. نوع کار یا شغلی که به کارگر محول می‌شود.
3. حقوق و دستمزد و مزایا و کسورات مرتبط با آن
4. تاریخ شروع قرارداد
5. مدت اعتبار قرارداد (در قرارداد موقت)
6. محل استخدام
7. ساعات کار و روزهای تعطیل
8. موارد مهم قانون کار و قوانین شرکت
9. شرایط فسخ قرارداد
10. شرایط تسویه حساب پایان قرارداد
توافقات کارگر و کارفرما در قرارداد کار
نکات مهم
1. در کارهای دارای ماهیت مستمر، اگر مدت مشخصی در قرارداد ذکر نشود، آن توافق از نظر قانون، قرارداد کار دائم محسوب می گردد.
2. قرارداد موقت می‌تواند 1 ماهه تا چند ساله منعقد شود. اما بیشتر قراردادهای موقت به صورت 6 ماهه یا یک‌ساله هستند.
3- تمدید قرارداد موقت موجب تبدیل آن به قرارداد کار دائمی نمی‌شود.
4- در شرایطی که قرارداد کار موقت به موقع تمدید نشود و کارگر نیز به کار خود ادامه دهد، امکان ادعای کارگر مبنی بر تمدید شفاهی قرارداد وجود دارد.
5- اگر کارفرما قرارداد آزمایشی را فسخ کند، باید حقوق تمام دوره آزمایشی را به کارگر پرداخت نماید. اگر فسخ قرارداد آزمایشی از طرف کارگر باشد، فقط حقوق مربوط به مدت انجام کار را دریافت خواهد کرد.
6- توصیه می‌شود، افراد قبل از امضاء قرارداد استخدام، آن را به دقت مطالعه کرده و در صورت داشتن سوأل یا ابهام، از کارفرما یا نمایندگان وی سؤال کنند.
7- حقوق و دستمزد پرداختی به پرسنل نباید کمتر از مصوبه‌های قانونی باشد.
8- هر تغییر در وضعیت محل اشتغال از جمله فوت مالک یا کارفرما، تغییر شرایط تولید، فروش شرکت یا انتقال و ادغام شرکت و امثال آن، تأثیری در قرارداد پرسنل ندارد.
9- در صورت وقوع حوادث غیر مترقبه، اگر تمام یا قسمتی از شرکت (کارگاه) تعطیل شده و انجام تعهدات کارگر یا کارفرما به طور موقت غیر ممکن گردد، قرارداد تمام پرسنل یا پرسنل آن بخش از شرکت که تعطیل شده، به حالت تعلیق در می‌آید. تشخیص این موضوع بر عهده اداره کار می باشد.
10- قراردادهای پیمانی شرکت با پیمانکاران باید طوری تنظیم شود که پیمانکار موظف به رعایت تمام قوانین کار از جمله پرداخت حقوق، مزایا، بیمه و …، در قبال پرسنل باشد.
