اهمیت نیروی انسانی و منابع انسانی در سازمان

نیروی انسانی مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین بخش و عاملی حیاتی در بقای یک سازمان است و هیچ سازمانی بدون نیروی انسانی مفهوم ندارد. حتی پیشرفت تکنولوژی و ظهور فناوری‌های جدید نتوانسته نقش و اهمیت نیروی انسانی در سازمان را کم‌رنگ کند. بنابراین مدیریت و راهبری نیروی انسانی از اهمیت بالایی در هر کسب و کاری برخوردار است. این مقاله شامل دو بخش است : نقش و اهمیت نیروی انسانی و مدیریت منابع انسانی در موفقیت سازمان.

نیروی انسانی چیست ؟

نیروی انسانی شامل کارکنان شاغل در یک اداره یا شرکت است که به عنوان بخش مهمی از عوامل تولید یا ارائه خدمات به شمار می‌روند. نیروی انسانی یا نیروی کار مهم‌ترین دارایی یک سازمان شناخته می‌شود.

منابع انسانی چیست ؟

منابع انسانی عبارت است از مجموعه مهارت‌ها و تخصص نیروی انسانی یک سازمان. توانایی منابع انسانی، زمینه ساز رشد و ارتقاء‌بهره‌وری و سود آوری هر شرکت است.

مدیریت منابع انسانی چیست ؟

مدیریت منابع انسانی یعنی راهبری و هدایت نیروی انسانی و تخصص آنها در جهت افزایش بهره‌وری و پیشرفت سازمان. مدیریت منابع انسانی مسئولیت‌ کلیه سیاست‌های کاری و فعالیت‌های مرتبط با کارکنان شرکت را بر عهده می‌گیرد.

بسیار مهم است که تفاوت بین نیروی انسانی و منابع انسانی را بدانیم. ما در یک مقاله دیگر راجع به این موضوع صحبت کرده‌ایم.

نقش و اهمیت نیروی انسانی در موفقیت سازمان

توسعه و موفقیت هر سازمان با رضایت، انگیزه و تلاش نیروی انسانی آن گره خورده است. نیروی انگیزش و رشد کارکنان، عاملی اساسی در بهبود مستمر بهر‌ه‌وری در یک شرکت می‌باشد. رشد سازمان و رشد کارکنان مثل دو کفه یک ترازو نیستند، بلکه رابط مستقیم با هم دارند و رشد هر یک از آنها در گرو رشد و توسعه طرف مقابل است.

رشد و توسعه نیروی (منابع) انسانی تنها با آموزشهای تخصصی حاصل نمی‌شود. توسعه نیروی انسانی باید هم‌ جانبه باشد. در کنار دریافت آموزش‌های لازم، باید مسائل مربوط با روحیات، انگیزش و رضایت نیروی کار هم در نظر گرفته شود. اولین قدم این است که به نیروی انسانی به عنوان مهم‌ترین سرمایه سازمان نگاه کنید، نه فقط به عنوان ابزاری جهت رسیدن به اهداف .

نقش و اهمیت مدیریت منابع انسانی در موفقیت سازمان

به دلیل اهمیت نیروی انسانی در هر سازمان، لازم است که یک بخش برای مدیریت و راهبری آن در نظر گرفته شود. در صورت مدیریت صحیح منابع انسانی ، پیشرفت و دستیابی به اهداف نیز میسر خواهد شد. از این رو در هر شرکت به خصوص سازمان‌های بزرگ یک بخش به نام مدیریت منابع انسانی وجود دارد. در مجموعه‌های کوچک شاید بخشی به این نام وجود نداشته باشد، اما در این کسب و کارها نیز مدیریت منابع انسانی می‌تواند بر عهده کارفرما یا یکی از مدیران رده‌بالای شرکت باشد. مدیریت و راهبری صحیح و حرفه‌ای نیرو و منابع انسانی، رشد مستمر سازمان را در پی خواهد داشت.

مهارتهای مورد نیاز مدیریت منابع انسانی کدامند ؟

توانایی مدیریت امور اداری

مدیر منابع انسانی باید به تمام امور اداری مربوط به سازمان خود اشراف داشته باشد و بتواند آن را به بهترین نحو مدیریت کند. امور مربوط به استخدام کارکنان، مدیریت اسناد اداری، حضور و غیاب و حقوق و دستمزد پرسنل از جمله این امور است. مدیر منابع انسانی موفق با روانشناسی صحیح، متقاضیان کار را به خوبی بررسی کرده و با توجه به شرایط سازمان، بهترین گزینه را استخدام می‌نماید.

مهارت ارتباطی

مدیر منابع انسانی با تمامی بخش‌های سازمان در ارتباط است. بنابراین باید از مهارت ارتباطی بالایی برخوردار بوده و بتواند با تمامی کارکنان زیر مجموعه خود همکاری داشته باشد. نحوه صحیح برقراری ارتباط با پرسنل و جوابگویی مناسب به سؤالات و مشکلات آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مدیر منابع انسانی باید بتواند در زمینه امور پرسنلی، مشاوره صحیح به مدیران و کارکنان سازمان ارائه دهد.

آشنایی با قوانین

آگاهی و آشنایی با قوانین مختلف به خصوص قانون کار، لازمه مدیریت منابع انسانی است. چرا که رشد و توسعه سازمان در گروه پیروی از قوانین است.

مدیریت منابع انسانی ، قرارداد‌ها و آئین‌نامه‌های کاری و اداری شرکت را با توجه به قوانین تنظیم می‌کند. آشنایی مدیر منابع انسانی با قوانین کار موجب می‌شود، در راستای منافع سازمان و نیروی انسانی آن تصمیمات مناسبی اتخاد کند.

برخورداری از دانش مدیریت

یکی از مهم‌ترین مهارتهای مدیریت منابع انسانی، برخورداری از دانش مدیریت کارکنان است. تحصیلات آکادمیک و تجربه شغلی دو عامل مهم در کسب دانش مدیریت است. برخورداری از دانش مدیریت منابع انسانی، کسب سایر مهارت‌‌ها را نیز سهل و آسان می‌کند.

داشتن دانش مدیریت در کنار آینده‌نگری،‌ راهکار مناسبی برای شناسایی مشکلات بالقوه و جلوگیری از گسترش آن در آینده خواهد بود.

آشنایی با اتوماسیون‌ها و سیستم‌های اداری

امروزه اتوماسیون‌های صنعتی و اداری، جایگزین راهکارهای سنتی شده است. اتوماسیون‌های اداری از جمله نرم‌افزار پرسنلی، دستگاه حضور و غیاب و حقوق و دستمزد ، نقش بسیار مهمی در مدیریت بهینه منابع انسانی در سازمان دارند. آشنایی با این سیستم‌ها و توانایی به کارگیری صحیح آنها، موجب می‌شود عملکرد بهتری در انجام امور اداری مرتبط با سازمان صورت گیرد.

برخورداری از مهارت تحلیل و ارائه گزارش

مدیر منابع انسانی باید توانایی گزارش گیری، تحلیل گزارشات و ارائه گزارش داشته باشد. مدیریت منابع انسانی باید بتواند گزارشات ارائه شده از طرف پرسنل را تحلیل کرده و نتیجه صحیح از آن استخراج کند. در ضمن باید بتواند گزارشات لازم را از سیستم‌های مختلف تهیه کرده و در اختیار کارفرما، مدیران و سایر بخش‌ها قرار دهد.

وظایف مدیریت منابع انسانی چیست ؟

استخدام پرسنل

هر سازمان، به مرور نیازهای شغلی متفاوتی خواهد داشت. مدیریت منابع انسانی باید بتواند این نیازها را شناسایی کرده و برای آن بهترین افراد را استخدام کند. روند استخدام شامل انتشار آگهی استخدام، مصاحبه با کارجویان، انتخاب افراد مناسب، تنظیم قرارداد کار و تشکیل پرونده برای کارکنان جدید می‌شود. فرآیند استخدام توسط واحد منابع انسانی انجام می‌گیرد.

آموزش کارکنان

آموزش فاکتوری اساسی در رشد کارکنان و ارتقاء بهره‌وری سازمان است. این فرآیند شامل آموزش الگوهای کاری سازمان به پرسنل جدید، آموزش‌های مورد نیاز جهت افزایش مهارت و تخصص پرسنل و سایر آموزشهای مورد نیاز می‌شود. مدیریت منابع انسانی با بررسی تمامی بخش‌‌ها و پرسنل، آموزش‌های مورد نیاز آنها را فراهم کرده و در اختیارشان قرار می‌دهد.

ارتباط مؤثر با کارکنان

مدیریت منابع انسانی با تمامی بخش‌ها و کارکنان سازمان سر و کار دارد. بنابراین باید ارتباط مناسبی با تمامی بخش‌ها برقرار کرده و به امور آنها رسیدگی کند.

مدیری که تمام وقت در اتاق خود نشسته و ارتباط مناسبی با سایر بخش‌ها ندارد، نمی‌تواند اشراف کاملی بر امور مرتبط با منابع انسانی داشته باشد. تعامل سازنده با کارکنان، موجب می‌شود آنها مشکلات موجود را بدون هیچ دغدغه‌ای با مدیریت منابع انسانی در میان بگذارند. این ارتباط و اعتماد دو طرفه، بسیار از مشکلات را حل خواهد کرد.

سازمان دهی امور و مدیریت فضای محیط کار

سازمان‌دهی اموری مانند برنامه‌ریزی مراسمات، دایر کردن کلاس‌های آموزشی، پیاده سازی سیاست‌های داخلی شرکت، ‌معارفه پرسنل جدید و … بر عهده مدیریت منابع انسانی است.

رشد و تعالی سازمان در گروه فراهم کردن محیط کاری سالم و مناسب برای کارکنان است. حذف عوامل استرس‌زا و ایجاد محیط کار ایمن، صمیمی و پویا، یک عامل انگیزشی برای فعالیت‌های بیشتر و افزایش راندمان کاری است.

در محیط کاری دوستانه، پرسنل به راحتی پیشنهادات و انتقادات خود را به مدیریت انتقال می‌دهند و چه بسا برخی از این نظرات، ایده‌های خوبی برای ارتقاء بهره‌وری شرکت در اختیار شما قرار دهد.

برقراری ارتباط دوستانه با پرسنل و عدم برخورد سلیقه‌ای با آنها، رضایتمندی پرسنل را در پی داشته و تعهد آنها نسبت به سازمان را افزایش می دهد.

ارزیابی عملکرد پرسنل و تشویق کارکنان فعال

نظارت و ارزیابی مستمر عملکرد کارکنان، از وظایف اصلی مدیریت منابع انسانی است. مدیریت منابع انسانی با تعیین شاخصهایی، میزان دستیابی سازمان به اهداف مورد نظر را می‌سنجد و عملکرد و تأثیر‌گذاری هر یک از کارکنان را در روند دستیابی به اهداف مشخص می‌کند.

ارزیابی عملکرد ابزار مناسبی برای ارزشیابی کارکنان و تشخیص کارکنان فعال و متعهد است. با ارائه تشویق و پاداش به پرسنل ارزشمند، یک فضای رقابتی سالم بین پرسنل ایجاد می‌شود. بدین ترتیب مسیر رشد و تعالی سازمان هموارتر می‌گردد.

ارزیابی عملکرد کارکنان فقط برای تشخیص کارکنان فعال به کار نمی‌رود. بلکه با این روش کارکنانی که فعالیت کمتری دارند شناسایی شده و علل کم‌کاری آنها بررسی می‌شود. همچنین نیازهای آموزشی آنها نیز مشخص می‌شود. مدیریت منابع انسانی می‌تواند با ارائه آموزش‌های مورد نیاز به پرسنل سطح پائین، این گروه از کارکنان را نیز رشد داده و به این ترتیب بهره‌وری و راندمان کاری سازمان را افزایش دهد.

حل اختلافات

یکی دیگر از وظایف مدیریت منابع انسانی در سازمان، حل اختلاف بین پرسنل و همچنین اختلاف بین پرسنل و مدیران است. روحیات، دیدگاه‌ها و سلایق افراد با هم تفاوت دارند و به همین دلیل بروز اختلاف در هر کسب و کاری امری اجتناب ناپذیر است. مدیریت منابع انسانی با استماع صحبت‌های طرفین و بررسی‌های لازم، می‌تواند اقدامات مقتضی را جهت حل اختلاف (در حیطه اختیارات خود) انجام دهد.

مدیریت حضور و غیاب و حقوق و دستمزد کارکنان

پرداخت صحیح و به موقع حقوق ، یکی از عوامل مهم در رضایتمندی کارکنان است و بروز اشتباه یا تأخیر در پرداخت‌ها، نارضایتی آنها را به دنبال خواهد داشت. بنابراین نیاز است که هر سازمانی از یک اتوماسیون مناسب جهت محاسبه حضور و غیاب و حقوق و دستمزد کارکنان استفاده نماید. مدیریت منابع انسانی باید بر روند حضور و غیاب و حقوق و دستمزد کارکنان نظارت کافی داشته باشد و با مدیریت صحیح اشکالات این حوزه از جمله بی نظمی و تأخیر و غیبت ها را مرتفع سازد. چرا که تأثیر مستقیمی بر عملکرد کارکنان داشته و در نتیجه میزان بهره‌وری سازمان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.