مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی دو مورد از پرکاربردترین انواع مرخصی هستند که قانونگذار برای استفاده کارکنان در مشاغل مختلف در نظر گرفته است. یکی از دغدغههای اصلی پرسنل، تعداد روزهای مرخصی استحقاقی و استعلاجی است که در طول سال میتوانند از آن استفاده کنند. این مرخصیها، حق قانونی هر نیروی کار است و برای حفظ تعادل بین کار و زندگی شخصی بسیار مهم است. به طور مثال کارگران در زمان بیماری دوست دارند بدانند که مرخصی استعلاجی در ماه چند روز است؟ در این مقاله، به بررسی کامل مرخصی استحقاقی و استعلاجی، نحوه محاسبه آن، قوانین مربوطه و نکات مهم دیگر درباره هر یک خواهیم پرداخت.
مرخصی استحقاقی چیست؟
مرخصی استحقاقی مدت زمانی است که هر فرد شاغل با دریافت تمام حقوق و مزایای خود، میتواند از در محل کار حضور نداشته باشد. این نوع مرخصی، به عنوان پاداشی برای کار مداوم و مستمر به کارگران اعطاء میشود و به منظور استراحت و تجدید قوای آنها در نظر گرفته شده است.
مرخصی استحقاقی چند روز در ماه است ؟
طبق قوانین کار ایران، مدت زمان مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه جمعاً یک ماه یا 30 روز (۲۶ روز کاری در سال) است. سایر روزهای تعطیل جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد. بنابراین هر فرد میتواند به مدت 2.5 روز در ماه از مرخصی استحقاقی استفاده نماید. البته با استفاده نکردن مرخصیها در یک ماه، میتوان در ماههای بعدی (البته با کسب موافقت مدیریت) از آن استفاده کرد.
توجه : در مشاغل سخت و زیانآور، مدت ۳ روز مرخصی در ماه و ۵ هفته زمان مرخصی استحقاقی بیشتر است و طبق ماده 65 قانون کار، کارکنان این مشاغل حق استفاده از در سال را دارند.
شرایط استفاده از مرخصی استحقاقی
1- برای استفاده از مرخصی استحقاقی، فرد شاغل باید به صورت کتبی درخواست خود را به کارفرما ارائه دهد. تاریخ استفاده از مرخصی با توافق کارگر و کارفرما تعیین میشود و در صورت اختلاف بین کارگر و کارفرما نظر اداره کار و امور اجتماعی محل لازم الاجرا است.
2- هر فرد شاغل نمیتواند بیش از ۹ روز مرخصی سالانه خود را ذخیره نموده و به سال بعد انتقال دهد.
3- در صورت فسخ یا خاتمه قرارداد کار، بازنشستگی و از کار افتادگی کلی پرسنل و یا تعطیلی کارگاه، مطالبات مربوط به مدت مرخصی استحقاقی کارگر به وی و در صورت فوت او به ورثه او پرداخت خواهد شد و این بر عهده کارفرما است که مبلغ مربوطه را پرداخت نماید.
مرخصی استعلاجی چیست؟
مرخصی استعلاجی یکی از انواع مرخصی در قانون کار است که نیروی کار (فرد شاغل به کار) به دلیل بیماری یا حادثهای که مانع از انجام وظایف شغلی او میشود، دریافت میکند. مدت زمان این مرخصی به تشخیص پزشک معالج و نوع بیماری بستگی دارد.
مرخصی استعلاجی چند روز است ؟
مدت زمان مشخصی برای مرخصی استعلاجی در ماه وجود ندارد. به طور کلی اگر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی بیماری فرد را تأیید کند، تا سقف 3 روز مرخصی استعلاجی به او تعلق میگیرد و پرداخت حقوق و مزایای این مدت بر عهده کارفرما میباشد. اگر مدت زمان بیماری بیشتر از 3 روز طول بکشد، باید مدت بیماری و نیاز به استفاده از مرخصی استعلاجی به تأیید پزشک معتمد برسد و در این صورت حقوق و مزایای بیمار پس از پایان دوره استعلاجی توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میگردد.
مدت زمان آن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع بیماری : برخی بیماریها به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارند.
- شدت بیماری : شدت بیماری نیز بر مدت زمان استراحت مورد نیاز تأثیر میگذارد.
- نظر پزشک معالج : پزشک معالج با توجه به وضعیت بیمار، مدت زمانی را برای استراحت و بهبودی او تجویز میکند. البته باید پزشک معالج مورد تأیید سازمان تأمین اجتماعی باشد.
- قوانین سازمان تأمین اجتماعی : در برخی موارد، سازمان تامین اجتماعی نیز ممکن است بر اساس بعضی از ملاحظات، محدودیتهایی برای مدت زمان مرخصی استعلاجی تعیین کند.
بیمار برای استفاده از مرخصی استعلاجی باید در اسرع وقت بیماری خود را به اطلاع کارفرما برساند و تأییدیه و گواهی پزشک معتمد را دریافت نموده و به محل کار خود تحویل دهد. توجه داشته باشید که سوء استفاده از مرخصی استعلاجی میتواند عواقب قانونی داشته باشد. فرد بیمار پس از پایان مدت مرخصی استعلاجی، باید با ارائه گواهی سلامت به محل کار خود بازگردد.
همانطور که مشاهده کردید، مرخصی استحقاقی و استعلاجی از حقوق اساسی کارگران است که به حفظ سلامت جسمی و روانی و یا درمان بیماری برای نیروی کار شاغل در نظر گرفته شده است. کارفرمایان موظفند به پرسنل خود اجازه استفاده از مرخصی استحقاقی یا استعلاجی را بدهند و از حقوق آنها در این زمینه محافظت کنند.